Frigya Devleti - Frigler

Frig Yerleşim Haritası

   Frigler, MÖ 1200'lerde Trakya ve Boğazlar üzerinden Anadolu'ya gelen ancak MÖ 750'lerde ortaya çıkan topluluk. Anadolu'da Frigya adı verilen coğrafyaya hakim olmuşlardır.

   Anadolu’ya göç eden Balkan kökenli boylardan olup siyasi bir topluluk olarak ilk defa MÖ 750’den sonra ortaya çıkmışlardır. Midas döneminde ise (MÖ 725-695/675) bütün Orta ve Güneydoğu Anadolu’ya egemen, güçlü bir krallık düzeyine ulaşmışlardır. Anadolu'ya yerleşmeye başladıkları dönem (MÖ 1200 dolayları), Bronz Çağı Çöküşü'nün yaşandığı dönemdir. Bu bağlamda Anadolu'ya yerleşmeleri, söz konusu çöküşün nedenlerinden biri olarak öne sürülmektedir.

Gordion

Tarihi 

   Tarihçi Herodot ile coğrafyacı Strabon’a göre Frigler, Avrupalı bir kavimdi ve Anadolu’ya gelmelerinden önce “Brigler” olarak anılıyorlardı. Friglerin ilk kralı ülkenin başkenti Gordion’a adını veren Gordias’tır. Tarihçi Arianos’a göre Gordias Thelmessos’lu (Fethiye) bir kadınla evlenmiş ve Midas adını verdiği bir oğlu olmuştur. Geçmiş dönemlerine ait kesin bilgiler bulunmayan Friglerin en çok bilinen ve meşhur kralı Midas'tır. Ancak yapılan bazı araştırmalara göre Frigyalıların bütün krallarına Midas adını verdiği de söylenmektedir.

   İlk önce Bitinya adı verilen Karadeniz'in batı kıyılarına, daha sonra şimdiki Kütahya, Eskişehir, Afyon, Ankara ve Sakarya vadilerini içine alan bir bölgede yerleşen Frigler, ilerleyen zamanla daha geniş bir alana yayılmışlardır. Asurlar ile sürekli savaş halinde olan Frigler, Midas'ın tahta geçmesiyle beraber Asurlarla barış yaparak Güneydoğu sınırlarını güvence altına aldılar. Midas ardından Batı Anadolu kentlerinden Kyme kralının kızıyla evlenerek batı ülkeleriyle dostça ilişkiler kurmaya yönelir. Ayrıca Fildişi tahtını Yunanistan’daki Delfoi Apollon Tapınağı’na armağan ederek Kıta Yunanistanı ile ilişkileri güçlendirir. Gordion’da yapılan kazılarda ele geçen Yunan çanak-çömlekleri bu ilişkilere ait diğer örneklerdir.

 Barış dönemi, MÖ 700 yıllarına doğru, Kafkaslar üzerinden Doğu Anadolu’ya giren Kimmerler'in, önce bölgedeki Urartular’ı güçsüzleştirdikten sonra Kızılırmak’a kadar gelmeleriyle bozulur. Frig-Kimmer savaşı sonunuda Frigya tamamen tahrip olur. Kral Midas yaşanan bu hezimet üzerine yaşamına son verir (MÖ 676). Batıya kaçan Frigler, küçük beylikler halinde bir süre daha varlıklarını sürdürürlerse de Lidyalıların egemenliğine boyun eğerler.

Kibele

 İnanışları

Frigler de Hititler gibi çok tanrıya inanırlardı en önemli tanrıçaları ise Kibele'dir. Başlıca Frig tanrıları şunlardır;

• Kibele: Ana tanrıça, toprak ve üretim ile ilgilidir.
• Attis: Kibele'nin sevgilisi, tanrısallaştırılan ölümlü Attis
• Sabazios: Trakya kökenli tarım tanrısı.
• Men: Ay tanrısı

Medeniyetleri

Frig Grifon

Hint-Avrupa kökenli olmalarına rağmen Helen ve Hitit etkileri altında kalarak özgün ve Anadolu ağırlıklı bir kültür oluşturmuşlardır. Dilleri Frigcedir. Friglerin maden ve ağaç işçiliğinde, dokumacılıkta ürettikleri eserler Helen piyasasında beğeni kazanmış ve Helenli ustalar tarafından taklit edilmişlerdir. Ayrıca Frigler, Helenleri müzik alanında da çok etkilemişlerdir. Tarihçi Kazım Mirşan, Friglerin Hint-Avrupa kökenli bir kavim değil fakat Erken-Türk (Proto-Türk) asıllı bir kavim olduğunu ve kullandıkları yazılarının Rusya'da ve Orta Asya'da bulunan Türk yazı tipinde olduğunu belirtmektedir.

 Friglerin en önemli geçim kaynakları hayvancılık ve tarımdı. Hatta bununla ilgili kesin kanunlar koymuşlardır. Öküz kesmenin ve saban kırmanın cezası ölümdü. Ayrıca ekili araziye zarar vermenin cezası da ağırdı. En büyük gelirleri tarımdan olduğu için o konuya çok önem vermişlerdir.

Frig Giysileri