Antik Çağ Grek Evleri

Klasik dönem Yunanistan'da evler yani özel yapılar kamu yapıları kadar görkemli bir ihtişama sahip değildi. Antik yapılar genellikle mermer gibi elde edilmesi ve işlenmesi çok zordu aynı zamanda işçiliği ise oldukça pahalı bir maliyet oluşturuyordu. Böyle bir durumda özel mülkler haliyle kamu yapılarının görkemine erişemiyordu.

Antik döneme damgasını vuran devlet adamı Perikles döneminde evler oldukça sadeydi. Bu sade evlerde oturan Grek vatandaşları için şehrin mimari donanımı çok önemliydi. Şehrin görkemini arttırmak için vatandaşlar vergilerini memnuniyetle öderlerdi. Fakat Roma imparatorluğunun (Cumhuriyet Dönemi) Mö. 2 yy. Yunanistan egemenliğinden sonra dönemin popüler kültürünün etkisiyle lüks evler yapılmaya başlandı. Demosthenes (Mö. 384-322) bir eserinde kendi döneminden önce lüks evlerin bilinmediğini söylemiştir. Daha sonraki zamanlarda Roma'nın lüks algısı ve Yunan estetiği sayesinde tüm zengin Roma şehirlerinde müthiş bir görkeme sahip evler ortaya çıktı. Pompei şehri bu etkilenmişlikle  ortaya çıkan en güzel örneklerden biridir.

Yunan evleri pencereli avlulardan oluşuyordu. Mö. 5. yüzyılda Atina evlerinin büyük çoğunluğun kerpiçten yapılmıştı. Evlerin temelleri taştan yapılmış olup pencerelerde ise cam bulunmazdı. Varlıklı kişilerin iyi yapılan evlerinde terra-kotadan yapılan çatı kiremitleri vardı. Yoksulların evlerinin çatılarında ise kerpiçten yapılmış kiremitler bulunuyordu.

Şehir planlaması açısından bazı şehirlerde hippodamik plan uygulanmışken çoğunlukla evler sıkışık ve neredeyse bitişik bir nizama sahipti. Altyapı olarak düzgün bir kanalizasyon sistemi mevcut değildi. İçme suyu olarak da aynı şeyleri söylemek mümkün.


Tüm ihtişamına rağmen Klasik dönem Yunan şehirleri özellikle Atina sağlıklı bir şehir olduğu söylenemez. Atina sokaklarının büyük çoğunluğu taş döşeli değildi dolayısıyla sokaklar çamur ve pislik içerisindeydi. Klasik dönem Yunan'da bilgi olarak hijyen kavramının bilinmesi dahi kendi dönemindeki ülkelere göre çok önemli bir durumdur.

Akropol Yakınlarında Yapılan Kazılarda

Akropolis yakınlarında yapılan kazılarda Akropolis'e çıkan yamaç tarafında 3 ev yapısı bulunmuş Mö. 400'den sonrasına tarihlenmiştir. Bulunan bu evler içerisindeki çok katlı yapıların tamamında avlu sistemi, taş temel ve terrakotadan yapılmış çatı kiremitleri gözlenmiştir. Kazılarda Akropolis'e çıkan yamaç bölgesinde 3 ev keşfedilmiştir.

Keşfedilen bu evlerin en büyüğü 25X19 m. ölçülerindedir. Zemin katında 10 oda tespit edilmiş olup balkonu destekleyen sütunlar ve avlusu bulunmaktaydı. Odaların birinde mozaikten yapılmış zemin olup duvarlar çeşitli renklerde boyanmıştır. Mozaik zemin Klasik Yunan evleri için nadiren görülen önemli bir unsurdur. Aynı odanın karşısında andron (erkeklerin zaman geçirdiği oda) erkeklerin divanlara uzandığı, yemek yediği içki içtiği vs. gündelik yaşamını sürdürdükleri oda bulunmuştur. Üst katta ise kadınların kullanmış olduğu oda olan gynaikeion bulunur. Klasik dönem Yunan'da kadın ve erkekler günlük olarak farklı mekanlarda zaman geçirirdi.

Antik Yunan evi çizimi

Delos'ta bulunan Mozaik zeminli ev

Yunan evi Rekonstrüksiyon

Not: Antik Çağ evleriyle ilgili özel olarak hazırlanmış dosya önümüzdeki günlerde yayınlanacaktır.

Kaynakça:

Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu.: 15 Aralık 2013

ÖZGÜR, Prof. Dr. Ertuğrul Murat (2010). "Meskenlerde Yapı Malzemesi". YERLEŞME COĞRAFYASINA GİRİŞ. ankara.edu.tr. 24 Mart 2012 tarihi.

GÜÇHAN, Doç. Dr. Neriman Şahin. "Ahşap karkas yapılar". AHŞAP KARKAS YAPILAR VE BUNLARIN RESTORASYONUNDA İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN ROLÜ. 22 Şubat 2015 tarihi.

Linda Maria Günther, Griechische Antike, 2011

Resim:

Pinterest