Eleusis Gizem Törenleri

Antik Yunan dünyasında yapılan festivaller içerisindeki en tarihi ve en önemli festivaldir. Bu festival her ne kadar ritüelleri itibariyle pek şeffaf bilgiler içermese de ve katı ön yargılı Hristiyanlık kayıtlarının gazabına uğramış olsa da günümüze kadar gelen süreç içerisinde anlamlı bir bilgi kümesi oluşabilmiştir. Pershephone ve Demeter onuruna kutlanırdı. Gizemlerle ilk olarak Attika yakınında bulunan Eleusis şehrinde tanışılmıştır. Bu gizemler büyük Gizemler ve küçük Gizemler olmak üzere ikiye ayrılıp 5 yılda bir kutlanırdı.

Yunanca konuşabilen ve cinayet suçundan hüküm giymeyen tüm kadın, erkek, köle ve özgür bireylere açık bir festivaldir. Büyük Gizem törenleri Demeter onuruna sonbaharda düzenlenir ve 9 gün boyunca devam ederdi. Bu festivalde "Cora" olarak adlandırılan Persephone'ye adanmış olan küçük Gizem törenleri ise ilkbaharda düzenlenirdi. Küçük gizem törenleri Büyük gizem törenleri için bir hazırlık niteliği taşırdı.

Atina'dan Eleusis'e uzanan 19 kilometrelik kutsal yolda (bir nevi hac yolu)

yapılan geçit töreninde yol boyunca danslar edilir şarkılar söylenirdi. Eleusis'e vardıktan sonra ilk gece acemiler (neophyte) denizde yıkanır sonrasında anaktorion adı verilen karanlık Gizem salonunda toplanılırdı. Ayinler altından yapılmış parlak bir buğday yığını taşıyan Hierophant'ın (ünvanı babadan oğula geçen başrahip) salona girmesiyle coşku doruk noktasına ulaşırdı.

Bu törenlerde görevli olan rahipler aracılığıyla bazı insanlara öğretilmiş sırların Demeter ve Persephone ile ilgili efsanevi mitlerde açıklanan ahlaki manalarının olduğu düşünülürdü. Telkinlerde bulunulan en önemli öğreti ruhun ölümsüz ve sonsuz olması doktrinidir. Mahiyeti önemli olan, en yüksek özelliklere sahip olan dersler evrensel olarak kabul görürdü. Bu törenlere katılmış olan kişilerin ruhları hem bu dünya hem de hem de öteki dünya için mutluluk ve umutlarla dolup taşardı. Atinalılar bu gizemlere katılan hiç kimsenin hüzünlü olmadıkları müşahede etmişlerdir.

Eleusis gizem törenlerinde gizlilik en önemli kriterdi. Gizliliği ihlal edenler ölümle bile cezalandırılabilirdi.

Festival ritüellerine, kişide korku uyandırabilecek seremonilerle başlanırdı. Korku dolu seremonilerin ardından, araba yarışları güreş müsabakaları gibi çeşitli türde eğlenceler düzenlenir ve final olarak kurban verilirdi.

Eleusis Gizem törenleri, Hristiyan imparator I. Theodosius tarafından Ms. 395'te yasaklanıncaya kadar önemini korudu.