Epameinondas

Epameinondas (Mö. 418-362), Thebai şehrinde doğmuş general ve devlet adamlığı gibi görevlerde bulunmuştur. Kendisi soylu bir aileye mensuptu. Eğitimini ise Pythagorasçı olan filozof Lysis'in yanında tamamlamıştır. Epameinondas tam manasıyla bir idealistti, dönemin şatafatlı yaşamından kendini alı koymuştur. Kendisine gönderilen rüşvet mahiyetindeki tüm hediyeleri geri çevirmiştir.

Atina'yla yapılan Peleponnesos savaşında Thebailılar Sparta ile müttefik olmasına rağmen Spartalıların oldukça kabarık olan egoları yüzünden Atina ile ittifak kurmuşlardı(Mö. 395). Thebai kalesi olan Kadmeia'da bulunan Sparta garnizonu Thebai'ya darbe yaparak bir cunta rejimi kurar(Mö.382). Thebai'daki Spartalı karşıtlığı gün geçtikçe artıp Cunta idaresine karşı bir isyana dönüştü. Bu isyan neticesinde cuntacı yönetimin lideri öldürülmüş bununla beraber Thebai'de Demokrasi kurulmuş oldu. Epameinondas bundan sonra orduda köklü değişiklikler yaptı. Orduyu modernize edip hoplit birliklerini savaş taktikleri ve teknik olarak yeniden düzenledi. Yeni ordunun temelini birbirlerine çok bağlı olan eşcinsel çiftlerin oluşturduğu Kutsal Takım adı verilen askerlerden oluşuyordu.

Modernize edilen Thebai ordusu Mö. 371 yılında yapılan Leuktra savaşında Sparta ordusunu çok ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu zafer Yunanistan'da büyük bir yankı uyandırdı. Thebaililer bu zaferin vermiş olduğu özgüven ile Peleponnesos'u hakimiyetleri altına aldılar. Bu zaferle Messenialıları kölelikten kurtardılar. Bu başarılar Epameinondas'a hem askeri hem de siyasi olarak çok büyük bir ün kazandırdı.  Epameinondas'un [1] bu parlak döneminde, Messeneia ve Arkadia şehrine başkentlik yapacak olan  Megalopolis adında bir şehir kuruldu.[2]

Thebaili Epameinondos kalıcı barışı uzun süre tesis edemedi. Thebai gibi bir şehrin çok kısa zaman içerisinde gücünü bu denli arttırması diğer şehirler için hem korkutucu hem de aralarındaki rekabet açısından olumsuz bir durum teşkil ediyordu. Atina bu duruma daha fazla kayıtsız kalmadı ve Sparta ile ittifak oluşturdu. Sparta ise Thebaililer tarafından yaklaşık 400 Spartiates öldürüldüğü büyük yenilginin intikamını alıp tekrar hakkettiği ünü kazanmak için Atina ile ittifak oldu.

Epameinondos, Atina ve Sparta ordularıyla Mantineia savaşında[2] karşı karşıya geldi. Savaşı Atina-Sparta ittifakı kazanmıştı ya da en azından Thebai şehrinin yükselişi son bulmuş oldu. Epameinondos bu savaşta hayatını kaybetti. Thebai'nin bu hızlı yükselişi Atina gibi bir şehrin diplomatik tecrübesinin altında ezilerek son bulmuş oldu. Ancak şu bir gerçek ki Epameinondos'un askeri ve siyasi dehası tüm Yunanistan'da kabul gördü.

Savaşın kesin bir galibi olmasa da savaşan tarafların büyük yıpranmışlıkları 2. Philippos'un Yunanistan hakimiyetine zemin oluşturmuş oldu.

Ark. M.Yıldız

[1] Epameinondas Roma kopyası

[2] Thebai Hegomonyası

[3] Mantineai Savaşı

Kaynakça:
Wikipedia
World Arkeoloji
Oğuz Tekin, Eski Yunan Tarihi, İletişim Yayınları
Hornblower, Simon; Spawforth, Antony, eds. (2003). "Epaminondas". The Oxford Classical Dictionary.